Sterylizacja i kastracja szczeniąt – odpowiedzi na Twoje pytania

Odpowiadamy na niektóre z najczęściej zadawanych przez właścicieli pytań dotyczących kastracji i sterylizacji szczeniąt lub psów. 

Przygarnięcie pod swój dach psotnego szczeniaka przynosi mnóstwo uciechy. Kiedy uczysz szczeniaka siadać na zawołanie i łaskoczesz go po brzuszku, zapewne nie myślisz o tym, że pewnego dnia Twój piesek zostanie rodzicem.

Jednakże szczenięta zaczynają osiągać dojrzałość płciową w wieku od około 6–7 miesięcy do 18 miesięcy, w zależności od wielkości rasy, dlatego też Twoja suczka może zajść w ciążę znacznie wcześniej, niż można by się tego spodziewać. Jako świeżo upieczony właściciel psa musisz stosunkowo wcześnie podjąć decyzję, czy chcesz go rozmnażać.

Być może wiesz również, że kastracja/sterylizacja zapobiega niektórym problemom behawioralnym u psów lub może pomóc je usunąć.

Kastracja/sterylizacja psa pomoże uniknąć nieplanowanych ciąż i może łączyć się z szeregiem innych korzyści zdrowotnych, behawioralnych i społecznych. Zabieg ten jednak ma też swoje wady, które w zależności od konkretnego przypadku mogą przeważać nad zaletami, nawet jeśli nie chcesz rozmnażać swojego psa. Jeśli nie potrafisz podjąć decyzji, weterynarz może pomóc Ci w dokonaniu najlepszego wyboru dla Twojego szczeniaka.

Na czym polega kastracja/sterylizacja psa? 

Kastracja/sterylizacja chirurgiczna

Kastracja/sterylizacja to powszechnie stosowany zabieg, który polega na chirurgicznym zapobieganiu reprodukcji zwierząt domowych poprzez usunięcie niektórych lub wszystkich narządów rozrodczych. W przypadku samców wiąże się to z usunięciem jąder i zabieg nosi nazwę kastracji. W przypadku suczek zabieg ten polega na usunięciu jajników, a czasem także macicy, i nazywany jest sterylizacją.

W przypadku samców kastracja jest zwykle minimalnie inwazyjna poza przypadkami, gdy jądra psa nie zstąpiły do moszny. Jeśli jądra Twojego psa nie zstąpiły do 6–9 miesiąca życia, należy skonsultować się z weterynarzem. Nie należy rozmnażać psów z niezstąpionymi jądrami.

W przypadku samic sterylizacja jest bardziej inwazyjna niż w przypadku samców. Zabieg ten można wykonać poprzez wykonanie nacięcia wzdłuż brzucha w celu usunięcia jajników i macicy. W niektórych gabinetach oferuje się możliwość sterylizacji laparoskopowej, która jest mniej inwazyjna i może przyspieszyć czas rekonwalescencji. Decyzję o tym, jaki zabieg zastosować, należy podjąć indywidualnie w oparciu o rozmowę z weterynarzem.

Oba zabiegi przeprowadzane są w znieczuleniu ogólnym. Wiążą się one z niewielkim ryzykiem typowym dla wszystkich zabiegów chirurgicznych, a techniki stosowane podczas znieczulenia w połączeniu z monitorowaniem stanu psiego pacjenta maksymalnie obniżają ryzyko. Oznacza to również, że Twój pies nie odczuje żadnego dyskomfortu podczas zabiegu. Weterynarz zastosuje środki przeciwbólowe i przeciwzapalne w trakcie zabiegu, a często właściciele psów otrzymują również tego typu leki do stosowania w domu w ramach opieki pooperacyjnej nad psem. Zazwyczaj weterynarz lub pielęgniarka weterynaryjna przeprowadzą jedno lub dwa badania kontrolne po przeprowadzeniu zabiegu u psa. Dzięki temu weterynarz może monitorować proces gojenia się rany i w odpowiednim czasie usunąć szwy, jeśli zostały założone u suczki.

Jeśli decydujesz się na zabieg kastracji/sterylizacji u swojego psa i zastanawiasz się, kiedy należy go przeprowadzić, najlepszym źródłem wiarygodnych informacji i porad jest weterynarz. Jeśli Twoja decyzja jest umotywowana problemami związanymi z zachowaniem psa, porozmawiaj na ten temat również z akredytowanym behawiorystą zwierząt. W ten sposób uzyskasz odpowiedzi na wszelkie pytania dotyczące zabiegu, w tym jego możliwych skutków ubocznych i kosztów kastracji/sterylizacji szczenięcia.

Kastracja/sterylizacja chemiczna

Czasem mogą zaistnieć powody, dla których właściciele nie chcą poddawać swoich psów chirurgicznej kastracji/sterylizacji. Przez podjęciem decyzji właściciele mogą też chcieć sprawdzić, jakich zmian w zachowaniu psa można się spodziewać po zabiegu kastracji/sterylizacji. W takich przypadkach możliwe jest podanie zastrzyków lub tabletek, które pozwalają zapobiec rozmnażaniu się psa. Dzięki temu zwierzę może uniknąć zabiegu oraz pozostać płodne, aby umożliwić jego rozmnażanie na późniejszym etapie życia, jeśli właściciel sobie tego życzy. Kastracja/sterylizacja chemiczna musi być jednak przeprowadzana regularnie. Istnieje pewne ryzyko wystąpienia działań niepożądanych, a także trzeba się w tym przypadku liczyć z koniecznością pokrywania kosztów bieżących. Jednak w przypadku niektórych psów może to być preferowana forma sterylizacji/kastracji. Weterynarz będzie w stanie dostarczyć Ci dokładniejszych informacji na temat tej opcji. 

Ile kosztuje kastracja/sterylizacja psa? 

Chirurgiczna kastracja/sterylizacja psa zwykle nie jest tania, a koszt tego zabiegu będzie zależeć od wielu czynników. Na przykład sterylizacja suki będzie kosztować więcej niż zabieg kastracji u samca.

Koszty będą się również różnić w zależności od miejsca zamieszkania, rodzaju kliniki weterynaryjnej i dodatkowych usług, które mogą obejmować różne leki, badania krwi lub użycie cewnika dożylnego. W każdym z tych przypadków dokładne informacje na temat kosztów uzyskasz w klinice weterynaryjnej przed wykonaniem zabiegu.

Kiedy należy wysterylizować/wykastrować szczeniaka? 

Jeśli chcesz uniknąć niechcianej ciąży u suczki lub jej spowodowania przez samca (a istnieje takie ryzyko), lepiej będzie wykastrować szczenię w młodszym wieku. Sterylizację u suk można przeprowadzić przed pierwszą rują, jednak wielu weterynarzy radzi wykonać ten zabieg później. Szczególnie w przypadku większych ras psów, zwłaszcza samców, zaleca się poczekanie do osiągnięcia pełnej dojrzałości.

Należy omówić z weterynarzem różne opcje i wybrać tę, która będzie najlepsza dla Twojego szczenięcia. 

Jakie są zalety i wady kastracji/sterylizacji szczeniaka? 

Istnieje kilka powodów zdrowotnych, behawioralnych i społecznych, dla których kastracja/sterylizacja szczenięcia może być wskazana i może przynieść korzyści zarówno Twojemu zwierzęciu, jak i Tobie. Pomimo wielu zalet kastracji/sterylizacji, zabieg ten ma również swoje wady i może nie być odpowiednim rozwiązaniem dla każdego psa. Korzyści i wady zabiegu różnią się również w zależności od płci.

W przypadku samców:

• Kastracja może zapobiegać nowotworom jąder i zmniejsza ryzyko raka prostaty oraz innych chorób.
• Kastrację często uważa się za lekarstwo na wszystkie problemy behawioralne u samców, ale tak nie jest. W wyniku kastracji usuwane są jadra, a tym samym wstrzymywana jest produkcja testosteronu w organizmie. Jedyne zachowania, na które wpłynie kastracja, to te wywoływane testosteronem.
• Kastracja może przyczynić się do obniżenia agresji oraz reaktywności emocjonalnej w sytuacji kontaktu z innymi psami, jednak nie będzie to mieć zastosowania do każdego szczenięcia. Ponadto kastracja może nasilać agresywne zachowania motywowane strachem, ponieważ obniża pewność siebie.
• Kastracja może pomóc zapobiec włóczeniu się psa i oddalaniu od domu w poszukiwaniu samicy, a także zaczepianiu samic w rui podczas spacerów. 
• Kastracja psów może zmniejszyć intensywność zachowań polegających na znakowaniu terytorium i odruchach kopulacyjnych w kontakcie z przedmiotami lub ludźmi. 
• Jeśli uważasz, że Twój szczeniak wykazuje problematyczne zachowania, zaleca się omówienie przed zabiegiem korzyści i potencjalnych wad kastracji z akredytowanym behawiorystą. Jeśli behawiorysta zaleci wypróbowanie kastracji chemicznej, może być to dobry powód do jej przetestowania przed podjęciem decyzji o zabiegu.
• Kastracja zazwyczaj wpływa na zmniejszenie szybkości przemiany materii u zwierzęcia, co oznacza, że szczenię może być bardziej podatne na przyrost masy ciała po przeprowadzonym zabiegu. 
• Kastracja może jednak łączyć się również ze zwiększonym ryzykiem rozwoju choroby krążka międzykręgowego (u jamników miniaturowych), chorób stawów (szczególnie u psów rasy golden retriever) i niektórych typów nowotworów (u przedstawicieli różnych ras). Wpływ na wyżej wymienione rodzaje ryzyka zdaje się mieć zarówno wiek psa w momencie kastracji, jak i jego rasa.

W przypadku samic:

• Sterylizacja może zmniejszyć ryzyko zachorowania na raka piersi (nowotwór gruczołu mlekowego). 
• Sterylizacja może zapobiec rakowi macicy i jajników, a także innym zagrażającym życiu infekcjom macicy, takim jak ropniak macicy, który występuje stosunkowo często u starszych niewysterylizowanych suk i może być śmiertelny. 
• Sterylizacja eliminuje ryzyko niechcianej ciąży, która wiąże się z odpowiedzialnością za opiekę nad suczką w czasie ciąży i po porodzie oraz za wychowanie szczeniąt. Sterylizacja jest również ważna, jeśli Twoje zwierzę cierpi na dziedziczne schorzenie, bo zapobiega przekazywaniu genetycznej skłonności do choroby szczeniętom w wyniku rozmnażania. 
• Sterylizacja (przeprowadzona w odpowiednim momencie) eliminuje także ryzyko ciąży urojonej. 
• Suki w czasie rui mogą produkować krwawą wydzielinę przez okres do trzech tygodni, co może przysparzać kłopotów właścicielowi psa. 
• Sterylizacja zazwyczaj wpływa na zmniejszenie szybkości przemiany materii u zwierzęcia, co oznacza, że suka może być bardziej podatna na przyrost masy ciała po przeprowadzonym zabiegu. 
• Sterylizacja może zwiększać ryzyko nietrzymania moczu u suczek. Ryzyko to jest znacznie wyższe u suczek niektórych ras, u dużych psów, oraz w przypadku sterylizacji przeprowadzonej zbyt wcześnie. 
• Sterylizacja może łączyć się ze zwiększonym ryzykiem rozwoju choroby krążka międzykręgowego (u jamników miniaturowych), chorób stawów i niektórych typów nowotworów. Wpływ na wyżej wymienione rodzaje ryzyka zdaje się mieć zarówno wiek suki w momencie sterylizacji, jak i jej rasa, ale badania naukowe poświęcone temu zagadnieniu są nadal prowadzone. 
   

Czy sterylizacja uspokoi suczkę? 

Nie ma wyraźnych przesłanek wskazujących na zmianę zachowania zwierzęcia w wyniku sterylizacji. Ruja może mieć wpływ na gospodarkę hormonalną zwierzęcia i powodować rozdrażnienie u suczki. Jeśli jednak suczka ma z natury wybuchowy temperament, jest mało prawdopodobne, że zmieni się to po sterylizacji, ponieważ stanowi to część jej osobowości.

Jeśli planujesz sterylizację swojej suki, ponieważ chcesz rozwiązać występujący u niej problem z agresją, najpierw zasięgnij porady akredytowanego behawiorysty. Mimo uregulowania wahań hormonalnych w wyniku sterylizacji, niektóre suki po zabiegu stają się bardziej agresywne.

Jak przeprowadzić kastrację/sterylizację psa? 

W celu przeprowadzenia zabiegu sterylizacji/kastracji psa umów się na wizytę u weterynarza. Weterynarz może poprosić Cię o przyprowadzenie psa na badanie przed zastosowaniem znieczulenia i przeprowadzeniem zabiegu.

Weterynarz zaleci, aby nie karmić psa na kilka godzin przed podaniem znieczulenia, czyli zazwyczaj od wieczora w przeddzień zabiegu.

Zwykle rano należy zabrać psa do weterynarza, a odebrać można go później tego samego dnia.

Jeśli chcesz wykastrować/wysterylizować swojego szczeniaka, ale nie stać Cię na poniesienie związanych z tym kosztów, porozmawiaj z przedstawicielami lokalnej organizacji charytatywnej działającej na rzecz zwierząt. Wiele tego typu organizacji oferuje pomoc finansową na pokrycie kosztów zabiegu.

Ile trwa zabieg kastracji/sterylizacji psa? 

W zależności od wielkości, wieku, płci psa oraz wszelkich względów szczególnych zabieg jest zazwyczaj przeprowadzany dość szybko i może trwać od 30 do 90 minut.

Jakiej opieki po zabiegu sterylizacji/kastracji będzie wymagał pies? 

Porady dotyczące opieki nad psem po zabiegu kastracji/sterylizacji: 

• Pozostań blisko psa przez pierwszą noc po zabiegu.
• Twój pies może skomleć lub skowyczeć, gdy dojdzie do siebie po znieczuleniu. Nie ma powodów do obaw, jest to najpewniej spowodowane dezorientacją zwierzęcia. Jeśli jednak pies zawodzi przez dłuższy czas, skontaktuj się z weterynarzem. 
• U psów może czasami wystąpić rozstrój żołądka będący niepożądanym skutkiem ubocznym po podaniu środka znieczulającego. Weterynarz może zaoferować Ci specjalną karmę do stosowania po zabiegu, którą możesz podać psu w domu w postaci kilku pierwszych posiłków po operacji. Lekkostrawna dieta może pomóc zminimalizować prawdopodobieństwo wystąpienia rozstroju żołądka. 
• Podaj psu wszystkie leki przekazane przez weterynarza w ramach opieki pooperacyjnej, takie jak środki przeciwzapalne i łagodzące ból. 
• Weterynarz może przeprowadzić badania kontrolne kilka dni po zabiegu, aby monitorować stan zdrowia Twojego psa po operacji. 
• Pies może wyjść na zewnątrz następnego dnia po zabiegu, ale wyprowadzaj go wyłącznie na smyczy, aż do całkowitego powrotu do zdrowia po zabiegu i badaniach kontrolnych. 
• Aby uniemożliwić psu lizanie lub drapanie obszaru ciała, który poddano zabiegowi, konieczne może być zakładanie kołnierza pooperacyjnego zwierzęciu przez okres do 10 dni po zabiegu. Jeśli Twój pies odczuwa znaczny dyskomfort podczas noszenia kołnierza, bardziej odpowiednią opcją może być założenie mu ubranka pooperacyjnego lub miękkiego, nadmuchiwanego kołnierza, który jest znacznie wygodniejszy. Kołnierz często należy zdjąć psu na czas jedzenia, ale należy wówczas uważnie obserwować zwierzę.
• Jeśli u suki nie przeprowadzono sterylizacji laparoskopowej, będzie ona miała założone kilka szwów na ranie na brzuchu. Ranę należy regularnie sprawdzać, aby upewnić się, że jest czysta i dobrze się goi. 
• Aby chronić szwy na ciele zwierzęcia i zapewnić czas na ich zagojenie, nie pozwalaj suce skakać i wyprowadzaj ją na smyczy, dopóki weterynarz nie stwierdzi u niej całkowitego powrotu do zdrowia. Jeśli podczas zabiegu zostaną użyte szwy nierozpuszczalne, weterynarz poinformuje Cię o terminie ich zdjęcia. Zwykle następuje to około 7–10 dni po zabiegu. Samce zwykle nie wymagają założenia szwów zewnętrznych. 

Jakich zmian mogę się spodziewać po zabiegu kastracji/sterylizacji psa? 

Czasami kastracja/sterylizacja wiąże się z przyrostem masy ciała w związku ze zmianami hormonalnymi zachodzącymi po przeprowadzeniu zabiegu. Możesz pomóc psu zachować dobrą formę, zapewniając mu regularną aktywność fizyczną i monitorując jego wagę. Jeśli uważasz, że pies przybiera na wadze, zmniejsz ilość spożywanych przez niego kalorii poprzez zmniejszenie porcji posiłków o 10% lub podawaj mu karmę niskokaloryczną, zwaną też karmą „light”, aby zapobiec przyrostowi masy ciała. Przy odrobinie czujności i odpowiednim pokierowaniu psem nie powinien on przybrać na wadze. Więcej porad znajdziesz w naszych artykułach na temat karmienia szczenięcia.

Następnie dowiedz się, jak pomóc swojemu psu wrócić do zdrowia po zabiegu, korzystając z naszego prostego przewodnika.