Psy różnej rasy i ludzie żyją wspólnie od tysięcy lat i instynktownie jesteśmy w stanie odczytać wzajemnie większość naszych nastrojów poprzez język ciała, wyraz twarzy i głos.
Chociaż u psów nie zobaczymy ludzkich wyższych uczuć, jak zawstydzenie, miłość czy pogarda, to te zwierzęta mają taką samą gamę uczuć podstawowych, takich jak szczęście, smutek, ulga, frustracja i strach, jak my. Te uczucia są niezbędne w procesie nauki u wszystkich zwierząt każdej rasy (w tym ludzi), gdyż nakłaniają nas do zachowania się w sposób, który okazuje się dla nas korzystnym. Na przykład strach zmusza psy do szukania bezpieczeństwa, podczas gdy pozytywne uczucia wywoływane kontaktem, pielęgnacją i głaskaniem pobudzają tworzenie się bliskich relacji z innymi towarzyskimi psami i ludźmi.
Zrozumienie Twojego psa (niezależnie od rasy) jest kluczem do zbudowania szczęśliwej, dającej satysfakcję relacji. Poniższe ilustracje powinny pomóc Ci nauczyć się rozpoznawać emocje u psów, niezależnie od jego rasy i pogłębiać więź pomiędzy Wami.
Jak wygląda szczęśliwy pies?
Szczęście to jedno z uczuć najłatwiejszych do zauważenia, gdyż jest takie niepohamowane! Pies lub suka ma łagodny i nieskupiony na niczym konkretnym wzrok, jego czoło jest rozluźnione, a uszy albo luźno wiszą, jeżeli biegnie, albo też poruszają się tam i z powrotem w sympatyczny, przyjazny sposób.
Chociaż psy się nie uśmiechają, niektóre, tak jak ten rasy golden retriever, wydają się niemal szczerzyć zęby w uśmiechu. U psów wargi są luźne, pysk nieznacznie otwarty, a język wystaje na zewnątrz, gdy zieje równomiernie i łagodnie.
Ogon jest doskonałym wskaźnikiem nastroju. Gdy widzisz u psów kołyszący nonszalancko i nieśpiesznie z boku na bok na średniej wysokości ogon, jest zadowolony. Gdy merda nim energicznie, czasem tak energicznie, że porusza się cały jego zad, jest podekscytowany i szczęśliwy!
Szczęśliwy pies, gdy się porusza, jest rozluźniony, zachęcając Cię do zabawy i dołączenia do jego radości.
Po czym rozpoznać, że pies jest zaniepokojony?
Jeżeli będziesz wiedział, kiedy Twoja suka lub pies jest zaniepokojony, będziesz bardziej zdolny do uspokojenia go, zapewne przez odwrócenie jego uwagi smakołykiem lub zabawą.
Oczy Twojego psa, gdy jest zaniepokojony, mogą być szerokie i zapatrzone, mogą być też czasem zwężone, a pies będzie unikał kontaktu wzrokowego
Możesz dostrzec pomarszczenie lub napięcie czoła psa, a uszy psa, jeśli nasłuchują, będą skierowane lekko ku tyłowi - ustawione tak, aby gromadzić informacje o możliwym niebezpieczeństwie związanym np. z obcymi psami.
Jeżeli widzisz zwisające uszy u psa, może je trzymać bliżej głowy niż zazwyczaj.
Pies zwykle będzie miał zamknięty pysk, ale jeżeli jest otwarty, jego wargi będą napięte i może on je oblizywać i nerwowo ziewać, chociaż wiesz, że nie jest głodny, ani zmęczony.
Ciało i ogon psa są prawdopodobnie nieruchome i lekko obniżone. Zaniepokojone psy czasem merdają ostrożnie ogonem, ale nie jest to oznaka radości, ale gest uspokojenia. Dlatego właśnie niepokój u psów często nie jest zauważany, więc zawsze obserwuj uważnie, gdy pies znajduje się w nowej sytuacji, mogącej stanowić wyzwanie np. przy kontakcie z innymi psami.
Czym wyróżnia się przestraszony pies?
Mowa ciała u psów w sytuacji odczuwania strachu jest bardziej oczywista niż w przypadku większości innych emocji i może mieć bardziej dramatyczny obraz niż ten ukazany na ilustracji. Różne psy rozmaicie reagują na strach: część będzie kulić się, aby wydawać się jak najmniejszymi, niektóre przewracają się na grzbiet, aby pokazać społeczne podporządkowanie, inne po prostu stoją bardzo nieruchomo naprężone po koniuszki włosów, a jeszcze inne głośno szczekają, podskakując lub odstraszająco warczą przywarte do ziemi.
Zwierzęta mogą mieć oczy szeroko otwarte, wzrok rozbiegany we wszystkie strony, surowy i przenikliwy lub oczy przymrużone rzucające spojrzenia na boki na dostrzeżone zagrożenie.
Uszy psa położone płasko przy głowie, która może być obniżona i odwrócona na bok.
Wargi psa będą napięte i może je oblizywać lub ziewać, co dodatkowo wskazuje na stres lub uspokajanie.
Ogon psa będzie nieruchomy, obniżony lub podwinięty pod brzuch - między nogi, a pies będzie mocno skupiony, odmówi nawet ulubionego smakołyku i prawdopodobnie nie będzie reagował na nasz głos czy głaskanie.
Gdy pies się boi, jego nadrzędnym celem jest po prostu przetrwanie zagrożenia, np. najczęściej związanym z nieznajomymi psami. Mowa ciała, wyraz twarzy i apetyt psa powrócą do normy, gdy znów poczuje się bezpiecznie.
Jak wygląda pies, który jest sfrustrowany?
Są różne rodzaje frustracji, od dłużej trwającej frustracji z przygnębieniem (omawianej tutaj) do aktywnej frustracji, o przebiegu bardziej ostrym w odpowiedzi na specyficzne zdarzenie, jak na przykład sytuacja, w której pies lub suka nie może uzyskać czegoś, co chce lub potrzebuje, na przykład zabawki, możliwości wyjścia z domu lub zabawy z innymi psami. Istnieje również frustracja, która wynika z braku możliwości uniknięcia lub ucieczki od czegoś nieprzyjemnego.
Sfrustrowany pies często będzie spięty, a jego postawa będzie sztywna. Może nieprzerwanie szczekać, uciec, np. za innymi psami lub nawet rzucić się na obiekt swojej frustracji. Wszystkie zmysły psa będą na nim skupione i może on nie słuchać i nie reagować prawidłowo na wszystkie próby odwrócenia uwagi Twojego psa.
Oczy psa będą szeroko otwarte i niemrugające, uszy nadstawione i nasłuchujące i jeżeli nie szczeka, wargi będą sztywne, a kąciki ust przesunięte do przodu.
Pies nie może utrzymywać takiego napięcia w nieskończoność, więc w końcu pogodzi się z frustrującą go sytuacją lub w przewlekłych przypadkach, wejdzie w stan bezsilnej depresji. Może zostać to błędnie zinterpretowane jako cicha akceptacja, ale Twój pies będzie wymagał w takich sytuacjach troski i czułości, aby pomóc mu się zrelaksować i aby znów zachowywał się normalnie. Jeżeli kiedykolwiek zaobserwujesz takie zachowanie u swojego psa, poproś certyfikowanego behawiorystę o pomoc.
W jaki sposób pies pokazuje, że odczuwa ulgę?
Uczucie ulgi jest często najwyraźniej widoczne w kontraście z poprzednim negatywnym stanem emocjonalnym. Ważne jest, aby wiedzieć, kiedy Twój pies lub suka jest sfrustrowany, zaniepokojony lub przestraszony, ale równie ważne jest, aby wiedzieć, kiedy odczuwa on ulgę i może się znów zrelaksować.
Psy, dokładnie tak jak my, odczuwają ulgę, gdy opuszcza je smutek lub problemy, szczególnie gdy przetrwają prawdziwe zagrożenie i strach, który mu towarzyszy.
Wyraźnie widoczne będzie ustąpienie napięcia całego ciała, od nosa do ogona. Wzrok złagodnieje, uszy opadną, głowa się obniży, a całe ciało wyraźnie się uspokoi.
Niektóre psy ziewają, podczas gdy te bardziej powściągliwe mogą spuścić głowę, unikać kontaktu wzrokowego i wzdychać w duchu, jednocześnie pozostając najczęściej nieruchomo. Bardziej ekstrawertyczne osobniki mogą się otrzepać, wykonać zabawowy ukłon lub nawet biegać wokół w euforii - wszystkie te czynności powodują, że jeszcze bardziej ustępuje napięcie.
Po czym poznać, że pies jest skupiony?
Skupiony pies lub suka jest czujna, koncentruje się na czymś ważnym, jak piłka, smakołyk lub być może Ty. Ilustracja pokazuje, jak Twój pies powinien wyglądać, gdy go szkolisz - obserwujący, nasłuchujący i gotowy do pracy z Tobą i do zapracowania na swoją nagrodę.
Taka postawa dotyczy każdej rasy. Może być również skupiony na czymś nowym, gdy próbuje odkryć, co to jest i jak na to zareagować.
Gdy jest czujny, oczy ma otwarte, uważne, możliwe, że niemrugające, a wzrok nieco intensywny, gdy koncentruje się na obiekcie swojego zainteresowania.
Uszy psa są nadstawione i nasłuchujące albo skierowane do przodu, a pysk może być otwarty lub zamknięty z językiem pośrodku.
Głowa psa będzie na ogół uniesiona, o ile nie ma zamiaru czegoś ścigać, kiedy to może być obniżona i wyciągnięta do przodu.
Gdy jest skupiony na czymś przyjemnym, całe ciało psa może się naprężać w tym kierunku, drżąc w oczekiwaniu. Masa ciała psa będzie spoczywać na przednich łapach, a ogon psa będzie uniesiony i albo nieruchomy, albo też merdający z podekscytowaniem. Jest gotowy do działania.
Jak zachowuje się pies, gdy jest zły?
Jeżeli staniesz oko w oko z psem, który wygląda tak, że będziesz musiał przechodzić obok niego bardzo ostrożnie, do momentu, aż niebezpieczeństwo zostanie zażegnane. Zły pies niezależnie od rasy, będzie starał się wyglądać na tak dużego i groźnego, jak to tylko możliwe, z wyprostowanym i sztywnym ciałem.
Sierść psa może być nastroszona, szczególnie wzdłuż grzbietu. Jego wzrok będzie surowy, nieruchomy, nie będzie mrugał oczami, czoło psa będzie pomarszczone i napięte, a uszy czasem spłaszczone, wzdłuż głowy psa ku tyłowi.
Pysk psa będzie otwarty, wargi napięte i cofnięte, ukazując zęby, marszczył będzie nos i pysk.
Całe ciało psa jest sztywne, ogon trzyma sztywno i nieruchomo, a ciężar ciała przesunięty do przodu ku przednim łapom w gotowości do rzucenia się lub ataku.
Zwierzę będzie milczało lub być może powarkiwać nisko i groźnie - prawdziwie zły pies nie oznajmia tego krzykiem. Zawsze unikaj prowokowania złego psa niezależnie jakiej jest rasy. Nie wpatruj się w psa, nie krzycz i nie wykonuj gwałtownych ruchów, ale staraj się powoli wycofać w bezpieczne miejsce i pozostaw psa, aby się uspokoił.
Jak prezentuje się postawa neutralna u psa?
Miejmy nadzieję, że Twój pies tak będzie spędzał większą część swojego dnia - zrelaksowany, wyćwiczony, dobrze odżywiony i czujący się komfortowo w znajomym otoczeniu.
Jeżeli leży, będzie odprężony i nieruchomy, ale gotowy do tego, aby się ożywić i zainteresować tym, co robisz.
Wzrok psa jest łagodny i odprężony, oczy poruszają się płynnie, bez widocznej twardówki, gdy obserwuje swoje najbliższe otoczenie ze swojego wygodnego miejsca odpoczynku.
Uszy psa są również rozluźnione i swobodnie nasłuchują.
Czoło i brwi psa są niepomarszczone i wolne od napięcia.
Pysk u zwierząt może być zamknięty lub nieznacznie otwarty i gdy nie będą prezentowały gotowości do zabawy w postaci częściowego uśmiechu, wargi i pyski zwierząt będą rozluźnione.
Całe ciało i ogon u psów również będą w stanie spoczynku, bez oznak napinania mięśni, które mogłoby wskazywać na gotowość do działania. To oznacza, że zwierzak jest zadowolony.
