Mały spaniel z krótkim, ale wyraźnym pyskiem, duużymi brązowymi oczami i jedwabistym futrem. Cavaliery mogą być czarne podpalane, ruby (rude), rudo-białe (blenheim) i tricolor (orzechowe plamy na perłowo białym tle). Dorosłe mierzą 30-33 cm i ważą 5,5-8 kg.
Rasa Cavalier King Charles Spaniel powstała od miniaturowych spanieli przedstawianych na obrazach w XVI, XVII i XVIII wieku przez malarzy takich jak Tycjan i Gainsborough. Były bardzo popularne jako kobiece pieski i często wykorzystywano je do ogrzewania kolan. Król Karol II Stewart był tak przywiązanych do swoich spanieli, że nie mógł ich zostawiać. W XIX wieku, odmiana z zadartym nosem przejęła popularność i pierwotny spaniel prawie wyginął. Tylko Książę Marlborough utrzymał linię przy życiu, hodując je w pałacu Blenheim. W 1926 roku, Amerykanin Roswell Eldridge próbował przywrócić pierwotnego Cavalier King Charles Spaniela oferując nagrodę za psa o wyglądzie psa z historycznego portretu. Nagroda w wysokości 25 funtów trafiła do Crufts.
To kochający, niewymagający, rodzinny pies przyjaźnie nastawiony do każdego. Będzie dobrym towarzyszem dla rozsądnych dzieci i bardziej aktywnych dorosłych. Nie szczekają nadmiernie, ale zaanonsują obcych. Nie są jednak psami stróżującymi, gdyż większość ludzi witają ciepło. Cavalier King Charles Spaniele dogadują się z każdym, włącznie z kotami i innymi małymi zwierzętami domowymi. Stousnkowo małe i łatwe w obsłudze są dobrymi towarzyszami w podróży.
Najpowszechniejszym dziedzicznym schorzeniem dotykającym tę rasę jest choroba serca i zaburzenia mózgu/rdzenia kręgowy (jamistość rdzenia). Tak jak wiele innych ras, cierpią na dziedziczne schorzenia oczu oraz dysplazję stawów biodrowych (która może doprowadzić do problemów z poruszaniem się). Z tego powodu przed rozpoczęciem hodowli ważne jest przebadanie ich wzroku i stanu stawów biodrowych.
King Charles Spaniel przyzwyczai się do każdej ilości ruchu jaki mu zapewnisz, ale wymaga regularnych spacerów, gdyż inaczej przybędzie na wadze. Godzina spaceru dziennie wystarczy, rasa ta lubi również gry i tresurę, w której jest świetna.
Małe psy mają szybki metabolizm, spalają energię w krótkim czasie, i potrzebują jeść często ale mało. Karma dla małych ras zawiera odpowiednią ilość składników odżywczych i została podzielona na małe kawałki, dostosowane do niewielkiego pyska. To zachęca do gryzienia i wspomaga trawienie.
Psy tej rasy powinny być dokładnie szczotkowane raz w tygodniu. Pazury i włosy pomiędzy opuszkami należy przycinać raz na miesiąc. Pies mocno linieje, ale przy odpowiednim szczotkowaniu nie powinien zostawiać wielu włosów. Szczególną uwagę należy zwracać na uszy, ponieważ są wiszące, cyrkulacja powietrza jest niewielka, w związku z czym nieczyszczone są podatne na infekcje.
Mimo, że większość ras psów jest postrzeganych jako łatwo akceptujące dzieci, wszystkie zwierzęta powinny zostać przysposobione do obecności małego dziecka. Dzieci powinny zostać przygotowane do obecności zwierzęcia, nauczyć się szacunku dla jego natury oraz i poznać zasady bezpieczeństwa w codziennych kontaktach. Niezależnie od tego małe dzieci nigdy nie powinny być pozostawione z psami bez opieki dorosłych, którzy powinni nadzorować ich każdą interakcję.
