Portugalski pies dowodny jest średniej wielkości psem o muskularnej sylwetce zamkniętej w kształcie prostokąta. Jego szata występuje w dwóch odmianach: długiej i falistej lub krótszej, szorstkiej i bardziej kręconej. Psy wystawowe są strzyżone (na pysku, tylnych partiach ciała i częściowo na ogonie). Ich umaszczenie może być czarne, białe, brązowe, czarno-białe lub biało-brązowe. Dorosłe psy mają 50-57 cm wysokości i ważą 19-25 kg. Dorosłe suki mają 43-52 cm wysokości i ważą 16-22 kg.
Pierwsze wzmianki o czarnym, kosmatym psie przypominającym portugalskiego psa dowodnego pochodzą z XII wieku. Takie psy pomagały rybakom przy zbieraniu sieci oraz innych pracach w wodzie, np. przy przenoszeniu sieci z jednej łodzi na drugą. Jeśli była taka potrzeba, stróżowały też przy łodziach. W latach 60. XX wieku liczba portugalskich psów dowodnych zmalała, ponieważ zmieniły się metody połowów i pies nie był już do nich potrzebny. Portugalski pies dowodny stał się najrzadziej występującym psem rodowodowym. Przestał być psem wykorzystywanym przez rybaków, ale stał się psem wystawowym i domowym.
Portugalski pies dowodny to zrównoważony, aktywny pies. Jest odważny i szybko się uczy. Jest też lojalny i czujny, co czyni z niego dobrego psa stróżującego. Chociaż potrafi być uparty, jeśli go odpowiednio nie zmotywujemy, to zwykle jest posłuszny swoim bliskim.
Jak wiele innych ras, portugalskie psy dowodne cierpią czasem na dziedziczne schorzenia oczu oraz dysplazję stawów biodrowych (która może doprowadzić do problemów z poruszaniem się). Z tego powodu przed reprodukcją ważne jest przebadanie ich wzroku i stanu stawów biodrowych. Należy też przeprowadzić badanie DNA pod kątem rzadkiej, ale poważnej dziedzicznej choroby serca, która występuje u tej rasy.
Portugalski pies dowodny potrzebuje co najmniej godziny ruchu dziennie, a najlepiej dużo więcej. Jak łatwo się domyślić, uwielbia zabawy w wodzie - nie tylko brodzenie w sadzawkach, ale też nurkowanie! Jeśli w pobliżu jest niebezpieczne źródło wody (np. zamarznięte jezioro), psa należy trzymać na smyczy.
Pies potrzebuje zbilansowanej diety bogatej w składniki odżywcze i ciągłego dostępu do wody. Aby utrzymać psa w dobrej formie, ważne jest jego regularne ważenie oraz badania. Psa należy karmić przynajmniej dwa razy dziennie, zgodnie z zaleceniami producenta karmy.
Portugalski pies dowodny ma dwa rodzaje szaty. Obie odmiany wymagają regularnej pielęgnacji - a także strzyżenia, jeśli mowa o psach wystawowych. Wiele osobników tej rasy strzyże się w atrakcyjnym stylu „na szczeniaka”. Przy zakupie hodowca powinien przekazać nabywcy szczegółowe informacje dotyczące pielęgnacji. Można też korzystać z usług zawodowego psiego fryzjera - ale wówczas trzeba się liczyć z dodatkowym regularnym wydatkiem.
Mimo, że większość ras psów jest postrzeganych jako łatwo akceptujące dzieci, wszystkie zwierzęta powinny zostać przysposobione do obecności małego dziecka. Dzieci powinny zostać przygotowane do obecności zwierzęcia, nauczyć się szacunku dla jego natury oraz i poznać zasady bezpieczeństwa w codziennych kontaktach. Niezależnie od tego małe dzieci nigdy nie powinny być pozostawione z psami bez opieki dorosłych, którzy powinni nadzorować ich każdą interakcję.
